Recensie – Sylvain De Bleeckere

Duiven komen altijd terug, de debuutroman van Ingrid Vanderkrieken, dwingt respect af. De auteur beheerst de discipline van het schrijven. Ze verrast met fijn geboetseerde zinnen en woordkeuze;  het ritme van de hoofdstukken met hun ‘springende’ chronologie voedt de nieuwsgierigheid van de lezer. De narratieve ‘sprongen’ werken als grote spaties die de lezer zelf verbeeldend kan invullen. Verleidend nemen ze hem of haar in crescendomodus mee naar het slot. Daar ontdekt de lezer hoe de auteur de rode draad van haar roman strak aanhoudt. Ze dwaalt nooit af en geeft nergens toe aan een al te voyeuristische, nieuwsgierige lezer. De beeldspraak van de marionettenspeler past hier. De auteur bespeelt de narratieve draadjes aan de personages op een speelse, maar tevens beheerste wijze: de figuur van de grootvader, de duivenmelker; Ina en Vicky; de ouders van Ina, Karel en Maria; het voorouderlijke huis en het schilderij in familiebezit, het erfstuk van Ina. De auteur werkt op een boeiende manier dat schilderij uit als een basismetafoor die haar inspireert en haar verbeelding gaande houdt van het begin tot het einde. Tegelijkertijd laat de debuterende auteur de personages bewegen op de scene van menselijke thema’s die voor iedere lezer herkenbaar zijn: familie, generaties, moeder-zoon, vader-dochter, grootouders-kleinkinderen, bakermat, huwelijk, de ‘aangetrouwden’, de sociale druk van het dorp (het aanzien van de familie), maar ook de bredere thema’s van de kerk, de kunst, de wijzigende tijdgeest. Positief is ook de beschouwende, reflecterende toon. Doorheen alle bladzijden weerklinkt het meditatieve zonder al te zwaar op de hand te worden. En toch draagt de lichtheid van de gekozen woorden en zinnen een bijzondere tragiek die overal in echo hoorbaar is. Er waait een bries van zeer warme humaniteit doorheen de regels. Het kloppende hart ervan, voelbaar in alle zinnen en woorden, kenmerkt de originele feminiene invalshoek van de hele roman. Het geschreven portret van de ouders van Ina, Karel en Maria, over de hoofdstukken heen komt werkelijk sterk en origineel uit de verf; het is levendig en pakkend. Het feminiene blikveld verleent aan Duiven komen altijd terug  zijn innemende, literaire charme. 

Sylvain De Bleeckere, Kermt, 5 juli 2022

____________________________________________________________________________

Recensie – Christine van den Hove

Vooraf een proloog, een ontroerende scène waarin een moeder haar zoon tijdens een roeiwedstrijd van zich weg ziet varen. Dan begint het verhaal op een dansvloer van een kermisbal, waar Karel en Maria elkaar voor het eerst kussen. Er volgt een lange gedisciplineerde verlovingstijd onder het streng toeziende oog van Maria’s vader. De toon is gezet. We bevinden ons in de jaren vijftig in een dichtbevolkte Vlaamse familie, een clan, zoals de verteller een paar keer laat vallen.

In het volgende hoofdstuk zoomt de verteller in op het meisje Ina, de dochter van Karel en Maria. Vanaf dan volgen we de gebeurtenissen vooral vanuit haar ooghoeken en soms ook in haar dagboek. We maken kennis met haar wat aparte jeugdvriendin, haar grootvader- duivenmelker, het harde karakter van haar grootmoeder, de romantische aard van de vader, en de moeder die in alles haar ouders volgt, ten koste van haar eigen gezin.

Ingrid Vanderkrieken slaagt erin om een Vlaamse biotoop neer te zetten, met kermissen, begrafenissen, familiefeesten, onderlinge ruzies, maar ook grote solidariteit. Ik heb erg genoten van het hoofdstuk Plooien, waarin de hele familie opgetrommeld wordt om oom Fred te gaan helpen in de drukkerij, wanneer er in snel tempo Het Groot weekblad en ook nog doodsbrieven moeten gedrukt en geplooid worden.

Tegelijk tekent ze de karakters van de familieleden door middel van hun gedragingen. Het meisje Ina observeert haar ouders, tantes en nonkels, en haar grootouders. Het ene moment voelt ze zich gelukkig omdat ze deel uitmaakt van een hechte familie, het andere moment begint ze zich vragen te stellen over de posities die sommige familieleden innemen.

Halfweg het boek komt er een kantelpunt in de relatie tussen Ina’s ouders. Karel besluit zeer tegen de zin van zijn vrouw kunstenaar te worden. De toenemende kwaadheid van Maria als haar man een nacht wegblijft en de daaruit volgende ruzie wordt door Ingrid Vanderkrieken haarfijn en geloofwaardig beschreven.

In de tweede helft van het boek zien we hoe een aantal personages zich beginnen los te wrikken uit de clan, maar niet zonder heimwee naar de verbondenheid die er ooit was.

Duiven komen altijd terug is in een heldere, toegankelijke taal geschreven, hier en daar doorspekt met streektaal en typisch Vlaamse gedachtegangen. In de opeenvolgende hoofdstukken volgen we afwisselend verschillende personages, waardoor we de familie vanuit meerdere perspectieven te zien krijgen. Het hoofdstuk waarin we de laatste dagen van Maria volgen, en waarin we enkel te lezen krijgen wat Maria nog zegt en hardop lijkt te denken, is een mooie en aangrijpende karakterschets. Het deed me denken aan Wit is altijd schoon van Leo Pleysier.

Een familieverhaal schrijven zoals Ingrid dat heeft gedaan vraagt doorzettingsvermogen, moed en verbeeldingskracht. Doorzetting om het geheugen te pijnigen en alles wat je je nog herinnert neer te schrijven, moed om sommige dingen bij de naam te noemen en andere een draai te geven, verbeeldingskracht om de gaten te vullen. En dan opnieuw doorzettingsvermogen om het hele boek honderd keer opnieuw door te nemen en er een evenwichtig en samenhangend verhaal van te maken. En dat heeft Ingrid Vanderkrieken met verve gedaan.

Herblogd van https://christinevandenhove.wordpress.com/2022/07/04/duiven-komen-altijd-terug/

____________________________________________________________________________

• Wat heb je een mooi boek geschreven! (…) Ik heb er erg van genoten en de laatste bladzijden las ik met tranen in de ogen. Ik werd teruggeworpen in mijn eigen kinder- en jeugdjaren en in de sfeer van een dorp in het noorden van Limburg. De manier waarop je schrijft over nabijheid en afstand, over erbij horen en toch je eigenheid bewaren, over wortel schieten, over verbondenheid en je kinderen hun eigen weg laten gaan … het doet me eens te meer beseffen hoe belangrijk deze ‘thema’s’ ook voor mij zijn … hoe het zoeken naar en het vinden van een evenwicht sterk bepalend zijn voor mijn geluksgevoel. (…) En dank je wel voor het bezorgen van zoveel leesplezier!

• Je boek is keurig verzonden vanuit België en ik heb het in één adem uitgelezen. Heel boeiend en het bracht ook herinneringen boven aan mijn eigen familie in dat kleine dorp aan de rivier waar ik opgegroeid ben. In mijn kinderjaren woonden daar vele familieleden en nu nog maar een gezin. Het is belangrijk om je eigen weg te volgen en je zult ondervinden dat je overal aardige mensen kunt treffen als jezelf een beminnelijk mens bent. (…) Wens je veel succes met je boek.

• Inmiddels heb ik het boek volledig gelezen en ben onder de indruk. Een spannend, confronterend en goed verhaal over verschillende generaties heen. Het herinnert mij aan Schopenhauers “Die Stachelschweine”. Ik besef nu beter dat het emotioneel en qua vakmanschap een grote uitdaging geweest zal zijn om het boek te schrijven.

• Heb genoten van je boek. Mooi thema en herkenbaar in de tijd, het dorpsleven en de familie.

• Ik heb je boek inmiddels gelezen. En met genoegen!
  Het toeval wil dat ik ook ben opgegroeid met duiven. Dus dat gedeelte was zeer herkenbaar. . . . Het boek is aangenaam om te lezen. Ik had het in een vloek en zucht uit. Het roept wel een hoop vraagtekens op. Wat is echt en wat is fictie? (…) Het is een echte familieroman. Ik had wel meer willen weten van Marleen en Bert. Hadden die ook een partner en een gezin? Al met al een mooi resultaat. Complimenten!

• (…) Het sympathiekst vind ik de vader/schilder, die zet je ook goed neer in zijn twijfels en moeilijkheden. De moeder is ook goed uitgetekend, maar ze is van karakter een beetje eendimensionaal – wat ze moet zijn voor het verhaal, maar het zorgt af en toe voor herhalingen in de beschrijvingen. Ina, het eigenlijke hoofdpersonage , mist een beetje scherpte, ik had soms last om te zien waar ze nu eigenlijk voor staat. Maar over het algemeen heb je je personages goed onder controle, ze zijn er niet enkel om een rol te vervullen, ze leven. Het is een risico, vind ik zelf, om het boek te beginnen met een aantal passages die geschreven zijn vanuit Ina als kind, omdat de taal dan wat schraal moet zijn. Dat doe je wel goed, maar de argeloze lezer kan er zich wel op verkijken. Nadien wordt de taal rijker – je schrijft goed, er is ritme en het verhaal houdt zijn vaart, met ook wel een sterk einde (al had ik misschien toch nog graag een confrontatie vader/dochter gelezen – het zou zeker een uitdaging geweest zijn om ze te schrijven). (…)

• (…) Wat ik heel krachtig vind zijn de karakters in het boek, vooral de grootouders en de vrouwen. Ze plooien vooral open in de dialogen. En zeker raakte ik hier en daar tijdens het lezen ontroerd (…). Aan het einde breng je alles mooi samen, niemand zal zich afvragen waar dit boek over gaat.